O genezie atopowego zapalenia skóry, objawach choroby oraz sposobach jej leczenia rozmawiamy z dr n. med. Danutą Rosińską Borkowską, która jest specjalistą w zakresie dermatologii.

 

Jak można scharakteryzować atopowe zapalenie skóry?

- Atopowe zapalenie skóry to przewlekła i nawracająca choroba skóry, charakteryzująca się silnym świądem oraz widocznymi zmianami skórnymi. Pojawiają się one w różnych miejscach i mają różne nasilenie w zależności od wieku osoby chorej. Mimo licznych badań, wciąż nie poznano dokładnie przyczyny tej choroby, natomiast coraz więcej wiemy na temat mechanizmów jej występowania. Jednym z tych mechanizmów są skłonności genetyczne. U większości pacjentów cierpiących na AZS mamy do czynienia także z tzw. atopią, czyli „nadreaktywnością” różnych narządów - np. skóry czy śluzówki przewodu oddechowego - na czynniki drażniące, tzn. alergeny.

Upraszczając - dochodzi do zaburzeń mechanizmów regulujących i do nadprodukcji tzw. przeciwciał IgE. U większości chorych z AZS stwierdza się podwyższone poziomy tych właśnie przeciwciał w surowicy krwi.

 

Atopowe zapalenie skóry ma w głównej mierze podłoże alergiczne?

- Tak. W AZS kluczowe znaczenie ma rola alergenów. U niemowląt i małych dzieci na rozwój tej choroby mają wpływ przede wszystkim alergeny pokarmowe, u dzieci przedszkolnych i szkolnych zaczynają mieć wpływ także alergeny powietrzno pochodne. U młodzieży i osób dorosłych dodatkowo niekorzystnie wpływają czynniki psychiczne i sytuacje stresowe. U wszystkich chorych czynnikami prowokującymi zaostrzenia zmian i nawroty może być zanieczyszczenie środowiska, a także klimat. Groźne mogą być u niektórych chorych alergeny pokarmowe, ponieważ ich spożycie u osób uczulonych wywołuje natychmiastową reakcję alergiczną.

Najczęściej występuje alergia na:

• mleko krowie i jego produkty, 
• jaja kurze, 
• czekoladę, 
• owoce cytrusowe, 
• owoce drobnopestkowe, 
• ryby, 
• soję, 
• pszenicę,
• orzeszki ziemne.

Jeśli chodzi o alergeny powietrzno pochodne, to należą do nich:

• roztocza kurzu domowego, 
• alergeny pyłków roślin przenoszone przez wiatr na duże odległości, 
• alergeny pochodzenia zwierzęcego, znajdujące się m.in. w sierści i naskórku zwierząt.

 

Jakie są najbardziej typowe objawy AZS?

- Najważniejszymi i najbardziej uciążliwymi objawami atopowego zapalenia skóry są świąd i zmiany skórne, a przede wszystkim przewlekłość i nawrotowość tych objawów. Na skórze często pojawiają się silnie swędzące, rumieniowe grudki, które zlewają się w ogniska rumieniowo-naciekowe, liczne wydrapania, mogą pojawiać się także nadżerki, powierzchnie sączące. Ogniska dłużej trwające przybierają formę rumieniowo-złuszczającą.

U niemowląt zmiany takie pojawiają się najczęściej na:

• twarzy,
• szyi,
• na tułowiu i kończynach,
• u dzieci małych na kolanach,
• podudziach,
• dłoniach,
• śródstopiach,
• także na tułowiu.

U dzieci starszych, młodzieży i osób dorosłych AZS występuje przede wszystkim na zgięciowych powierzchniach kończyn (doły łokciowe i podkolanowe).

 

Jak radzić sobie ze zmianami skórnymi u osób cierpiących na AZS?

- Przede wszystkim należy leczyć zmiany skórne, doprowadzając do jak najszybszego ich ustąpienia, zmniejszać świąd i prowadzić systematyczną, prawidłową pielęgnację skóry. Badania przeprowadzone w ciągu ostatnich lat wykazały, że u chorych z AZS istnieje genetyczny defekt funkcji bariery naskórkowej, powodujący suchość skóry. Właśnie likwidowanie suchości skóry stało się jedną z podstawowych zasad terapii.

Należy pamiętać, że objawy AZS nasilają m.in. takie czynniki, jak: 

• wysoka temperatura, 
• suche powietrze, 
• pocenie się, 
• noszenie ubrań z tworzyw sztucznych, 
• działanie dymu tytoniowego. 

 

Nie bez znaczenia pozostaje z pewnością wpływ choroby na psychikę?

- Tak, i jest to bardzo skomplikowana kwestia. AZS dotyka przede wszystkim młode osoby, średnio co piąte dziecko ma objawy tego schorzenia. Z racji uciążliwych objawów widocznych „gołym okiem”, choroba ta może powodować poważne zaburzenia w rozwoju dziecka. Dzieci z AZS są rozdrażnione, niespokojne, mają kłopoty z koncentracją, z nauką, utrudnione kontakty z rówieśnikami. Wpływa to niekorzystnie na relacje rodzice - dziecko, często prowadzi do depresji i innych problemów psychicznych, spowodowanych ciężkim przebiegiem choroby, poczuciem wstydu i zażenowania własnym wyglądem, nie wspominając o cierpieniach, jakie niosą swędzące, piekące i często krwawiące zmiany na skórze. Dlatego AZS obniża jakość życia chorych i ich całych rodzin.

 

Jakie są sposoby leczenia AZS?

- Leczenie atopowego zapalenia skóry jest bardzo trudne i powinno być prowadzone indywidualnie dla każdego pacjenta, zależnie od wieku, postaci choroby, jej umiejscowienia, nasilenia oraz przebiegu. W leczeniu AZS od wielu lat stosowane są przede wszystkim preparaty kortykosteroidowe. Działają one miejscowo - przeciwzapalnie, immunosupresyjnie i zapobiegają świądowi.

Ale należy pamiętać, że długotrwałe stosowanie kortykosteroidów może przynieść jednak wiele skutków ubocznych - takich, jak: 

• zaniki skóry, 
• rozstępy, 
• rozszerzone naczynia włosowate, 
• zmiany trądzikowe.

Niewątpliwym przełomem w leczeniu AZS stało się wprowadzenie, stosunkowo niedawno, leków nowej generacji - tzw. inhibitorów kalcyneuryny. Największą zaletą tych preparatów jest brak działań ubocznych, które występują podczas stosowania innych substancji leczniczych. Działanie inhibitorów kalcyneuryny polega na hamowaniu aktywności komórek, odpowiedzialnych za procesy zapalne w organizmie człowieka. Wykazują one właściwości immunomodulujące i właśnie z tego powodu możliwe jest ich zastosowanie m.in. w różnych chorobach skóry.

Znając patogenezę AZS, szczególnie w tej chorobie skóry znalazły one wskazania do stosowania. Pochodne kalcyneuryny są cenne zarówno w leczeniu, jak i zapobieganiu nawrotom AZS. Te nowoczesne preparaty są dobrze tolerowane. Jest wiele prac wykazujących, że długotrwałe, aktywne terapie stosowania 2 razy w tygodniu jednego z inhibitorów kalcyneuryny pozwalają chorym normalnie żyć, bowiem wydłużają one czas remisji i zapobiegają nawrotom choroby. Są one już od kilku lat szeroko stosowane na świecie, szczególnie w leczeniu AZS.

 

W Polsce jednak taka nowoczesna terapia jest wciąż pełnopłatna i bardzo droga?

- Tak, w naszym kraju niestety leczenie tymi preparatami wciąż nie jest refundowane przez NFZ i jest to ich jedyny minus w nowych możliwościach terapeutycznych AZS. Terapia prowadzona przy użyciu inhibitorów kalcyneuryny jest powszechnie refundowana w Unii Europejskiej. Mimo bardzo wysokiej skuteczności i bezpieczeństwu tych preparatów Polska jest jednym z nielicznych krajów Europy, w których tego typu farmakoterapia nie jest objęta refundacją (razem m.in. z Litwą, Łotwą, Estonią, Maltą, Cyprem czy Islandią).

 

Kiedy objawy AZS ustępują?

- Wiadomo, że gwarantem sukcesu w walce z AZS jest z pewnością dobrze prowadzone leczenie. W trzech czwartych przypadków objawy AZS ustępują w okresie dojrzewania. Należy jednak pamiętać, że mimo ustąpienia dokuczliwych dolegliwości, skóra pozostaje nadal sucha i wrażliwa na działanie czynników zewnętrznych. Brak odpowiedniej pielęgnacji może spowodować nawrót choroby.

Przeczytaj również:

• Inhibitory kalcyneuryny - nowe sposoby leczenia AZS.
• Masło Shea - pielęgnacja skóry bez ryzyka uczulenia i alergii.

Chcesz otrzymywać informacje o nowych artykułach w serwisie Poradynazdrowie.pl? Zapisz sie do newslettera!

Wpisz swój adres email: | Regulamin

Forum - komentarze i opinie:

< >

Skomentuj:

Nick (pseudonim)*

Email* (tylko do wiadomości Redakcji, nie będzie opublikowany)

Treść komentarza*

Wpisz tekst z obrazka poniżej*

Trudno odczytać? Przeładuj obrazek!

Pola oznaczone * są obowiązkowe.

Dodając komentarz zgadzasz się na Regulamin Publikacji Komentarzy.