Ulewanie pokarmu

dr n. med. Jarosław Kierkuś,

pediatra, gastroenterolog z Kliniki Gastroenterologii, Hepatologii i Immunologii Instytutu Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka

Refluks żołądkowo-przełykowy jest powszechną dolegliwością wśród noworodków i niemowląt. Pojawia się zazwyczaj już w pierwszym tygodniu życia i występuje kilkukrotnie w ciągu dnia. Zjawisko to polega na przemieszczaniu się treści pokarmowej z żołądka do przełyku, czemu mogą, ale nie muszą, towarzyszyć ulewania lub wymioty. 

Fizjologiczna dolegliwość

Ulewanie, czyli mimowolne cofanie się pokarmu do ust i poza nie (pokarm widać na zewnątrz – na wargach, policzkach dziecka), występuje fizjologicznie u 50% niemowląt poniżej 3. miesiąca życia i najczęściej ustępuje samoistnie w 12.-14. miesiącu życia. Przyczyną refluksu jest niewydolność dolnego zwieracza przełyku. Jego rozkurczowi nie towarzyszy akt połykania, więc pokarm może swobodnie cofać się z żołądka do przełyku. 

Znaki ostrzegawcze

Problem zaczyna się, gdy kwaśny sok żołądkowy drażni przełyk, prowadząc do przewlekłego zapalenia.

Do znaków ostrzegawczych, sugerujących problem zdrowotny, należą: 

• nawracające wymioty - także wymioty lub przetrwałe silne wymioty chlustające, żółte lub zielone czy też przypominające fusy kawy wymiociny;
• niskie przyrosty wagi - większość dzieci z niepowikłanym refluksem może normalnie przybierać na wadze, jednak ból związany z jedzeniem skutkować może odmową jedzenia, a następnie utratą wagi ciała albo ograniczeniem przybierania na wadze;
• rozdrażnienie, niewyjaśniony płacz;
• choroby płuc - u niewielkiej liczby dzieci z refluksem treść pokarmowa dostaje się do dróg oddechowych (do płuc), co może powodować świszczący oddech (chrapliwe sapanie), chrypkę, nawracający kaszel, ból w klatce piersiowej lub nawet zapalenie płuc;
• trudności z oddychaniem po wymiotach lub ulewaniu;
• utrudnione albo bolesne przełykanie.

Dlaczego dziecko wymiotuje?

Przy różnicowaniu wymiotów u dzieci należy uwzględnić:

• alergię na białko mleka krowiego, 
• zaburzenia neurologiczne, 
• zaparcia i infekcje (np. zapalenie dróg moczowych).

Na alergie pokarmowe cierpi coraz więcej dzieci. Większość dziecięcych alergii pokarmowych mija jednak przed ukończeniem 3.-5. roku życia.

Ostatnio uważa się, iż z refluksem wiążą się także: 

• przewlekłe zapalenie ucha środkowego, 
• ubytki szkliwa zębnego, 
• nieprzyjemny zapach z jamy ustnej,
• choroby krtani.

Powikłania

Największym zagrożeniem wynikającym z ulewania się treści pokarmowej u dzieci i niemowląt są powikłania w postaci zwężenia przełyku na skutek długotrwałego stanu zapalnego. Zwężenie przełyku sprawia, że połykanie jest utrudnione lub bolesne dla dziecka, a to z kolei prowadzi do niechęci do jedzenia i spadku wagi ciała.

Właściwa diagnoza ulewania

W celu zapobiegania oraz leczenia refluksu żołądkowo-przełykowego najważniejsza jest szybka i prawidłowa diagnostyka. Rodzice zaniepokojeni występowaniem u swojego dziecka któregoś z wyżej wymienionych objawów lub przedłużającym się refluksem fizjologicznym, powinni niezwłocznie udać się do lekarza. Gdy diagnoza zostanie ostatecznie potwierdzona, należy, poza odpowiednim leczeniem farmakologicznym, wyeliminować też okoliczności i czynniki, które sprzyjają powstawaniu refluksu.

Jak zapobiegać refluksowi?

Trzeba przede wszystkim unikać obfitych posiłków. Warto spróbować karmienia w mniejszych porcjach, a częściej. Zaraz po posiłku dziecko powinno znajdować się w pozycji pionowej. Jako że nadwrażliwość na białko mleka krowiego jest częstą przyczyną niewyjaśnionego płaczu i wymiotów u niemowląt, zamiast standardowych mieszanek mlecznych można zastosować zagęszczacze do mleka lub gotowe preparaty AR. Jeśli to możliwe, warto karmić piersią, ponieważ u dzieci odżywianych w ten sposób objawy refluksu są mniej nasilone. W zapobieganiu epizodom refluksu korzystne jest także układanie dziecka na brzuszku, a nie na plecach. Należy też unikać kładzenia dziecka na płasko - najlepiej, by dziecko było układane w łóżeczku pod kątem około 30 stopni. W przypadku starszych dzieci warto wyeliminować z diety czekoladę, ostre przyprawy i potrawy szkodzące choremu dziecku, jeśli nasilają objawy refluksu.

W niektórych przypadkach nasilonego refluksu konieczne jest leczenie farmakologiczne czy też leczenie chirurgiczne.

Skomentuj: