Ciąża i cukrzyca

dr Adam Nimościcki,

ginekolog

Cukrzyca ciężarnych polega na nietolerancji glukozy. Choroba powstaje wówczas, gdy trzustka nie jest w stanie wyprodukować odpowiedniej ilości insuliny, potrzebnej do przyswojenia przez komórki glukozy.

Przyczyną zaburzeń tego organu może być m.in. działanie hormonów związanych z utrzymaniem ciąży, ale też nieprawidłowa dieta i czynniki dziedziczne. Podejrzenie cukrzycy pojawia się, gdy u badanej ciężarnej wystąpiły przypadki tej choroby w rodzinie, wystąpiły w przeszłości porody bardzo dużych dzieci, utrzymuje się cukromocz, wystąpiły przypadki poronień o niewyjaśnionych przyczynach.

W ciąży stwierdza się prawie wyłącznie cukrzycę typu 1-insulinozależną, charakterystyczną dla ludzi młodych, w której wysokie poziomy glukozy we krwi idą w parze z niskimi poziomami insuliny. Ponadto wyróżnia się tzw. cukrzycę ciężarnych, czyli cukrzycę rozwijającą się w ciąży i całkowicie ustępującą po porodzie. Skutki cukrzycy dotyczą i matki, i płodu. U matki istnieje zwiększone ryzyko powstania groźnych dla życia stanów przedrzucawkowych i rzucawki, większa podatność na infekcje, większe ryzyko krwotoku po porodzie. Wzrasta również prawdopodobieństwo konieczności rozwiązania ciąży przez cesarskie cięcie. Jeszcze większe zagrożenia niesie cukrzyca dla płodu i noworodka. Częstość występowania wad wrodzonych u dzieci matek chorych na cukrzycę ocenia się na 2-5 razy większą, niż w populacji ogólnej.

Rozpoznaj objawy
Największą wadą cukrzycy ciężarnych jest to, że może ona przebiegać bezobjawowo. Czasami towarzyszą jej jednak:

• osłabienie,
• senność,
• większe pragnienie,
• suchość w ustach.

Sygnałem rozwijającej się choroby bywa też zbyt mały przyrost wagi ciężarnej oraz zbyt duże dziecko w stosunku do jego wieku ciążowego, bardzo powiększony i napięty brzuch i pojawienie się cukru w moczu.

Jak można wykryć chorobę?
Skłonność do cukrzycy można stwierdzić już w pierwszym badaniu krwi (wykonuje się je około 4-6 tygodnia ciąży). Gdy poziom cukru nie przekracza 120 mg, nie ma powodów do obaw. Wyższy może świadczyć o skłonności przyszłej mamy do cukrzycy i wymaga specjalistycznego prowadzenia ciąży.

Kolejne badanie, pozwalające wykryć chorobę, przeprowadza się między 22. a 23. tygodniem ciąży. Jest to tzw. próba obciążenia glukozą (wtedy bada się krew ciężarnej na czczo, a następnie po upływie godziny po wypiciu 50 gramów glukozy). Wynik do 140 mg oznacza normę. Wyższy sygnalizuje nietolerancję glukozy, co oznacza, że konieczne są dalsze badania. Pozwalają one ustalić, czy przyszła mama cierpi na cukrzycę ciężarnych, czy na normalną cukrzycę insulinozależną.

Konieczne leczenie
Cukrzycę ciężarnych leczy się przede wszystkim rygorystyczną dietą.

Nie można jeść:

• słodyczy,
• miodu,
• dżemów (czyli produktów, w których występują cukry proste),
• białego pieczywa,
• należy też ograniczać spożycie tłustych potraw,
• niewskazane jest jedzenie serów oraz mleka.
• zabronione jest picie słodzonych soków, kompotów i herbat.

Dieta powinna być bogata w warzywa i owoce (te mniej słodkie) i pełnoziarniste pieczywo.

Po porodzie kobieta zazwyczaj wraca do normalnej diety i odstawia insulinę.

Nieleczona cukrzyca ciężarnych jest niebezpieczna i dla mamy:

• może prowadzić do nadciśnienia,
• zmian naczyniowych,
• pogorszenia wzroku,

i dla dziecka (mogą pojawić się wady wrodzone np. serca, nerek, może też dojść do niedotlenienia płodu).

Skomentuj: